დანართები

3 შუალედური ანგარიშის დანართი

3.მულტიდისციპლინარული: გეოდინამიკური, ჰიდროდინამიკური, ჰიდროქიმიური, გეოფიზიკური, მეტეოროლოგიური და სეისმური ინფორმაციის უნიფიცირებული მონაცემთა ბაზის შექმნა და მასალის ანალიზი.

3.1ბაზის სტანდარტების, სტრუქტურის და ფორმატის შერჩევა და შევსება.
გაგრძელდა monacemTa bazის Sevseba gazomili parametriT. axali onis magnituri sadguris xarjze (დანართი 3-1; 3-2;). Segrovebuli masala muSavdeba erTdroulad GIS sistemis gamoyenebiT. mომzadდა veb-gverdi (http://gga.ge/index2.php?s=14) sadac ganTavsდა დამუშავებული მასალები sajaro moxmarebisTvis.

3.2. კომპლექსური მულტიპარამეტრული მონაცემების გაფილტვრა მეტეოროლოგიური, სეზონური და სხვა ეგზოგენული სიგნალებისგან.

2015 წლის აპრილი-სექტემბრის პერიოდში დაფიქსირეული დარღვევები:
განვიხილოთ წყლის დონის ვარიაციის დარღვევები, რომელიც დაფიქსირდა  2015 წლის 26 მაისის მიწისძვრის დროს,  Mag=4.6 და  2015 წლის 27 ივლისის მიწისძვრის დროს, Mag=4.1
2015 წლის 26 მაისის მიწისძვრის დროს დარღვევა დაფიქსირდა აჯამეთის  ჭაბურღილზე, რომელიც იმყოფება მიწისძვრის ეპიცენტრიდან 360 კმ-ში და 2015 წლის 27 ივლისის მიწისძვრის დროს დარღვევა დაფიქსირდა მარნეულის ჭაბურღილზე, რომელიც მდებარეობს მიწისძვრის ეპიცენტრიდან 75 კმ-ში.

სურ. 1. წყლის დონის (შუა ხაზი), ატმოსფერული წნევისა (ქვედა) და მიმოქცევის (ზედა ხაზი)  ვარიაციები  ,,აჯამეთის’’-ს სადგურზე. ვერტიკალური ხაზი აღნიშნავს  მიწისძვრას.

სურ. 1 -2 ჩანს დარღვევა, რომელსაც ადგილი ჰქონდა 26.05.2015 წლის მიწისძვრის დროს.

სურ. 2 წყლის დონის ცვლილება აჯამეთის ჭაბურღილზე (სმ). ვერტიკალური ხაზი აღნიშნავს  მიწისძვრას: 26 მაისი 2015, 01:20, მაგნიტუდა 4.6; აბსცისათა ღერძზე დრო მითითებულია საათებში. სურ.2-ზე დატანილია აჯამეთის ჭაბურღილისა (წითელი წრე) და მიწისძვრის (წითელი ვარსკვლავი)  განლაგების სქემა.

წყლის დონის ცვლილების გრაფიკზე ჩანს მნიშვნელოვანი დარღვევა მიწისძვრის წინა პერიოდში, რომელიც გრძელდება 25 მაისის 21:30-დან 23:00-ის ჩათვლით. მიწისძვრამდე 3 საათით ადრე ამპლიტუდის ცვლილება შეადგენდა 3სმ-ს. შემდგომ პერიოდში აღინიშნება წყლის დონის ბუნებრივი ცვლილება. აღსანიშნავია, რომ 26 მაისს 3:40-ზე  მოხდა წყლის დონის 1სმ-ზე ვარდნა.

სურ. 3 წყლის დონის (ზედა ხაზი), ატმოსფერული წნევისა (ქვედა) და მიმოქცევის (შუა ხაზი)  ვარიაციები  ,,მარნეულის’’-ს სადგურზე. 27 ივლისი 2015, 06:58, მაგნიტუდა Mag=4.1;  

 

 

სურ. 4 წყლის დონის ცვლილება მარნეულის ჭაბურღილზე (სმ). ვერტიკალური ხაზი აღნიშნავს  მიწისძვრას: 27 ივლისი 2015, 06:58, მაგნიტუდა Mag=4.1;
აბსცისათა ღერძზე დრო მითითებულია საათებში
სურ.4-ზე დატანილია მარნეულის ჭაბურღილისა (წითელი წრე) და მიწისძვრის (წითელი ვარსკვლავი აღმოსავლეთით)  განლაგების სქემა.

ასევე განხილულია წყლის დონის ცვლილებები სიჩქარეების მეთოდის გამოყენებით. სურათზე დატანილია ორი გრაფიკი: წყლის დონის ცვლილების სიჩქარისა და მიმოქცევების ვარიაციების ცვლილების სიჩქარის გრაფიკები.

სურ. 5 წყლის დონის ცვლილებებისა და მიმოქცევების სიჩქარის გრაფიკები (მიმოქცევები -გლუვი ხაზი). აჯამეთი.

სურ. 6 მარნეული, წყლის დონის ცვლილებებისა და მიმოქცევების სიჩქარის გრაფიკები

სურ.5 და სურ.6-ზე გამოიყოფა სამი  ნაწილი. პირველ ნაწილში გვაქვს სიჩქარეთა გრაფიკების კარგი შეთავსება. მეორე ნაწილში გვხვდება მკვეთრად გამოხატული დარღვევა ამ შეთავსებისა, რაც მნიშვნელოვანი ხდება მიისძვრის წინ. რამდენიმე დღის მერე კვლავ დაიკვირვება ხაზების კარგი შეთავსება.

დარვევები ჩანს ამპლიტუდების სხვაობისა და განაყოფის გრაფიკებზეც:
განვიხილოთ და შევადაროთ წყლის დონის ცვლილებისა და მიმოქცევების ამპლიტუდები. ამისათვის, მიმოქცევების გრაფიკზე ვიპოვოთ ისეთი t0 წერტილი, რომელშიც გვაქვს აბსოლუტური მინიმუმი. შემდგომ ვპოულობთ დროის იმ პირველ მნიშვნელობას t1>t0, როცა მიმოქცევის აქვს მაქსიმალური მნიშვნელობა. ამპლიტუდა მიმოქცევებისთვის დროის t0 მომენტისათვის ავღნიშნოთ, როგორც AT=tidal(t1)- tidal(t0). წყლის დონის ამპლიტუდა კი, როგორც AW=water(t1)- water(t0).
ქვემოთ მოყვანილია ამპლიტუდების განაყოფისა AW/AT და სხვაობის AW-AT გრაფიკები სადაც ჩანს დარღვევები 2015 წლის 26 მაისისა და 27 ივლისის მიწისძვრებზე.

                                                                                                          

სურ. 7 ზედა სურათზე დატანილია აჯამეთის სადგურზე წყლის დონისა და მიმოქცევების ამპლიტუდების განაყოფის AW/AT გრაფიკი, ხოლო ქვემოთ სხვაობა- AW-AT; ვერტიკალური ხაზით აღნიშნულია მიწისძვრა -26.05.2015, მაგნიტუდა- 4.6

სურ. 8 ზედა სურათზე დატანილია მარნეულის სადგურზე წყლის დონისა და მიმოქცევების ამპლიტუდების განაყოფის AW/AT გრაფიკი, ხოლო ქვემოთ სხვაობა- AW-AT; ვერტიკალური ხაზით აღნიშნულია მიწისძვრა-27.07.2015, მაგნიტუდა- 4.1

 

3.3. გეოდეფორმაციული დაძაბულობის ველის  სურათის რეკონსტრუქცია ლოკალურ და რეგიონალურ მასშტაბში და განვითარების კანონზომიერებების შესწავლა.
მიწისძვრის პროგნოზირების თანამედროვე მეთოდები საშუალებას იძლევა დავაკვირდეთ დედამიწის ქერქის დაძაბულ-დეფორმირებული მდგომარეობის დროსა და სივრცეში ცვლილებას.
რეალურ დროში ტექტონიკური პროცესების მონიტორინგისა და სეისმური კომპონენტის გამოყოფის მიზნით შემუშავდა სპეციალური პროგრამა.
მეთოდის არსი მდგომარეობს შემდეგში:
გვაქვს წყლის დონის წუთიერი მონაცემები, რომლებიც ჩაწერილია საქართველოს სხვადასხვა ჭაბურღილში. წყლის დონე ყოველთვის განისაზღვრება დედამიწის ზედაპირის მიმართ და წყალი ჭაბურღილებში იმყოფება სხვადასხვა სიღრმეზე.
იმისათვის, რომ დავაკვირდეთ წყლის დონეთა ცვლილებას დროში, შესაძლებელია დროის რაღაც მომენტში ხელოვნურად გავუტოლოთ ისინი ნულს და ამის შემდგომ დავაკვირდეთ ცვლილებას წრფივი გრაფიკების სახით.
ასევე შესაძლებელია ავაგოთ წყლის დონის განაწილება დედამიწის ზედაპირზე ჭაბურღილის კოორდინატების გათვალისწინებით ე.ი. ავაგოთ ველი და დავაკვირდეთ მის ცვლილებას განსაზღვრული პერიოდულობით. განვიხილოთ წყლის დონის ცვლილება მიწისძვრამდე და მის შემდგომ პერიოდში. სურ. 1-2.

სურ. 1 წყლის დონის ცვლილების გრაფიკი 5 დღის განმავლობაში, 22-27 ივლისი, 2015. 22 ივლისი არის წყლის ყველა დონისათვის ათვლის საწყისი დრო. ვერტიკალური ხაზი -2015 წლის 27 ივლისის მიწისძვრა, მაგნიტუდა 4.1.

სურ. 2 წყლის დონის ცვლილების გრაფიკი 2015 წლის 26-27 ივლისის  განმავლობაში. 26 ივლისი არის წყლის ყველა დონისათვის ათვლის საწყისი დრო.
როგორც სურ. 1-დან ჩანს, მიწისძვრამდე ერთი დღით ადრე მოხდა ჭაბურღილებში წლის დონის  სინქრონული ცვლილება ყველგან, გარდა ლაგოდეხისა. თუ გავითვალისწინებთ ჭაბურღილების განლაგებას მიწისძვრის ეპიცენტრთან მიმართებაში, ლაგოდეხის ჭაბურღილი იმყოფება მიწისძვრის ეპიცენტრიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით, ხოლო დანარჩენი მის დასავლეთით.
გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება დროში ,,სიღნაღის” (27.07.2015 მაგ=4.1) მიწისძვრის მოხდენისა  და მის შემდგომ პერიოდში განხილულია სურ.3-10 – ზე.
ქვემოთ მოყვანილი ველები აგებულია იმ დაშვებით, რომ ყველა დონეს აქვს 22.07.2015 00:01-ში ხელოვნურად მიცემული საწყისი მნიშვნელობა, რომელიც ნულის ტოლია.

sur. 3. გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 26.07.2015 05:01

სურ. 4. გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 26.07.2015 06:01

 

sur. 5  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 26.07.2015 12:01

sur. 6  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 26.07.2015 18:01

sur. 7  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 27.07.2015 00:01

 sur. 8  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება.  27.07.2015 06:01

sur. 9  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 27.07. 2015 06:01, miwisZvramde 22 wuTiT adre.

sur. 10  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება27.07.2015 7:01, მიწისძვრის შემდგომ.

სურათებზე (სურ. 3-6) ნაჩვენებია წყლის დონის რუკები 2015 წლის 26 ივლისის 5:01, 6:01, 12:01, 18:01, საათებისთვის, ხოლო სურათებზე (სურ. 7-10) ნაჩვენებია წყლის დონის რუკები 2015 წლის 27 ივლისის 00:01, 6:01, 6:36 (მიწისძვრამდე) და 7:01 (მიწისძვრის შემდგომ).

 

სურ.11.  წყლის დონის ცვლილების გრაფიკი 2015 წლის 31.08-დან 05.09 -მდე.

31 აგვისტო არის წყლის დონის ყველა მნიშვნელობისათვის ათვლის საწყისი დრო.
სურათზე დატანილია მიწისძვრის განლაგების რუკა, რომელიც გრაფიკზე აღნიშნულია წითელი ვერტიკალური ხაზით - 2015 წლის 04 სექტემბერი, Mag=5,4.
როგორც სურათიდან ჩანს 31 აგვისტოდან 2 სექტემბრამდე ხდება ჭაბურღილებში წყლის დონის სინქრონული ცვლილება, ხოლო 2დან 4 სექტემბრამდე აღნიშნული შესაბამისობის დარღვევა, განსაკუთრებით აჯამეთში.
სურ.12- ზე მოყვნილია გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება 31.08-02.09.2015 პერიოდისათვის.

სურ.12.  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 31.08-02.09.2015.

 

 

სურ.13.  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 02.09-04.09.2015.

 

3.4. რეგიონალური გეოდეფორმაციული და სეისმური ველების ცვლილებების და მათი ურთიერთ-გავლენების შესწავლა.

სურ. 1- ზე მოყვანილია ჭაბურღილზე მოსული მიწისძვრის ენერგიის განაწილების რუკა 2015 წლის 27 ივლისის მიწისძვრისათვის, მაგნიტუდა 4.1.
.

sur. 1 მიწისძვრის ენერგიის განაწილების რუკა 2015 წლის 27 ივლისის მიწისძვრისათვის, მაგნიტუდა 4.1.

sur. 2. გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 26.07.2015 05:01

სურ. 3. გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 26.07.2015 06:01

 

sur. 4  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 26.07.2015 12:01

sur. 5  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 26.07.2015 18:01

sur. 6  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 27.07.2015 00:01

 sur. 7  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება.  27.07.2015 06:01

sur. 8  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 27.07. 2015 06:01, miwisZvramde 22 wuTiT adre.

sur. 9 გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება 27.07.2015 7:01, miwisZvris Semdgom.

სურათებზე (სურ. 2-5) ნაჩვენებია წყლის დონის რუკები 2015 წლის 26 ივლისის 5:01, 6:01, 12:01, 18:01, საათებისთვის, ხოლო სურათებზე (სურ. 6-9) ნაჩვენებია წყლის დონის რუკები 2015 წლის 27 ივლისის 00:01, 6:01, 6:36 (მიწისძვრამდე) და 7:01 (მიწისძვრის შემდგომ).

 

 

სურ. 10 მიწისძვრის ენერგიის განაწილების რუკა 2015 წლის 04 სექტემბერი, MMag=5.4

 

 

 

 

 

 

 

 

სურ.11 -12 - ზე მოყვნილია გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება 31.08-02.09.2015 da  02.09-04.09.2015 პერიოდისათვის.

სურ.11.  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 31.08-02.09.2015.

სურ.12.  გეოდეფორმაციული ველის ცვლილება. 02.09-04.09.2015.